ความเสี่ยงเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการเข้าร่วม DeFi คืออะไร?

Decentralized Finance (DeFi) ได้ปฏิวัติวิธีการที่บุคคลเข้าถึงบริการทางการเงินโดยการกำจัดตัวกลางและใช้เทคโนโลยีบล็อกเชน ในขณะที่ให้ประโยชน์มากมาย เช่น การเข้าถึงที่เพิ่มขึ้น ความโปร่งใส และโอกาสในการสร้างผลตอบแทนสูง แต่ DeFi ก็ยังนำเสนอความเสี่ยงซับซ้อนที่นักลงทุนและผู้ใช้งานต้องเข้าใจ บทความนี้จะสำรวจความเสี่ยงหลัก ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเข้าร่วมใน DeFi พร้อมให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับพัฒนาการล่าสุดและข้อควรระวังเพื่อช่วยให้ผู้ใช้นำทางในพื้นที่นี้ซึ่งเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

เข้าใจช่องโหว่ของสมาร์ทคอนแทรกต์

สมาร์ทคอนแทรกต์เป็นสิ่งพื้นฐานของแพลตฟอร์ม DeFi — พวกมันอัตโนมัติธุรกรรมตามกฎเกณฑ์ที่ฝังอยู่ในโค้ด อย่างไรก็ตาม ความซับซ้อนของสมาร์ทคอนแทรกต์สามารถนำไปสู่ช่องโหว่ได้ บั๊กหรือข้อผิดพลาดในการเขียนโค้ดภายในสมาร์ทคอนแทรกต์สามารถถูกโจมตีโดยผู้ไม่หวังดี ส่งผลให้เกิดความสูญเสียทางการเงินอย่างมีนัยสำคัญ ตัวอย่างเช่น การโจมตี Poly Network ในปี 2021 ทำให้มีเงินกว่า 600 ล้านดอลลาร์ถูกขโมยเนื่องจากจุดอ่อนในโค้ดสมาร์ทคอนแทรกต์

แม้จะมีความพยายามปรับปรุงด้านความปลอดภัยผ่านกระบวนการตรวจสอบและวิธีการตรวจสอบแบบเป็นทางการ แต่ก็ยังไม่สามารถรับประกันความปลอดภัยได้เต็มที่ เนื่องจากอัตราการพัฒนาอย่างรวดเร็วและความซับซ้อนตามธรรมชาติของภาษาโปรแกรมบล็อกเชน เช่น Solidity ควรเลือกใช้แพลตฟอร์มที่ได้รับการตรวจสอบด้านความปลอดภัยอย่างเข้มงวด และควรกระจายสินทรัพย์ไปยังหลายโปรโตคอลเพื่อช่วยลดผลกระทบจากข้อผิดพลาดของสมาร์ทคอนแทรกต์

ความเสี่ยงด้านสภาพคล่องในตลาดแบบ decentralized

สภาพคล่องเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับกิจกรรมซื้อขายและยืมเงินภายในระบบนิเวศ DeFi หลายโปรโตคอลขึ้นอยู่กับพูลสภาพคล่อง ซึ่งได้รับทุนจากผู้ใช้ที่ให้เหรียญเพื่อสนับสนุนธุรกรรมแลกเปลี่ยนหรือสินเชื่อ เมื่อพูลเหล่านี้ขาดสภาพคล่องเพียงพอหรือประสบกับถอนเงินฉุกเฉิน อาจทำให้เกิดวิกฤติด้านสภาพคล่องได้ ตัวอย่างชัดเจนคือ TerraUSD (UST) ที่แตกสายพันธุ์จาก USD เมื่อเดือน พ.ค. 2022 ซึ่งส่งผลให้ราคาตัวเหรียญตกลงอย่างรวดเร็ว และทำให้นักลงทุนสูญเสียจำนวนมาก เหตุการณ์นี้สะท้อนถึงวิธีที่ปัญหาสภาพคล่องสามารถแพร่กระจายผ่านตลาดแบบ decentralized หากไม่ได้รับการจัดการหรือเฝ้าระวังอย่างเหมาะสม นักลงทุนควรศึกษาดัชนีสุขภาพของโปรโตคอล เช่น มูลค่ารวมถูกล็อก (TVL) รายงานตรวจสอบ และกลไกลบริหารชุมชน ก่อนที่จะเข้าไปลงทุนในพูลสภาพคล่องใด ๆ อย่างจริงจัง

ความไม่แน่นอนด้านระเบียบข้อบังคับ: ปัญหาใหญ่

ต่างจากระบบทางการเงินแบบเดิม ที่ดำเนินงานภายใต้กรอบกฎหมายชัดเจน ระบบ DeFi ส่วนใหญ่อยู่ภายนอกเขตอำนาจศาล—ชั่วคราว—สร้างสิ่งแวดล้อมแห่งความไม่แน่นอน รัฐบาลทั่วโลกเริ่มจับตามองกิจกรรมคริปโตมากขึ้น หน่วยงานต่าง ๆ เช่น สำนักงาน ก.ล.ต. ของสหรัฐฯ ได้ออกคำเตือนเกี่ยวกับบางกิจกรรมใน DeFi ขณะเดียวกันก็สำรวจแนวทางในการกำหนดยุทธศาสตร์ควบคู่กัน แนวคิดเรื่องมาตรฐานใหม่ เช่น Markets in Crypto-Assets (MiCA) ของยุโรป ก็มีเป้าหมายเพื่อสร้างแนวทางที่ชัดเจนขึ้น แต่ก็ยังเผชิญหน้ากับอุปสรรคในการดำเนินงานทั่วโลก ความเสี่ยงคือ กฎระเบียบในอนาคตอาจจำกัด หรือออกบทลงโทษ ซึ่งส่งผลต่อโปรโต คอลเดิม หรือจำกัดส่วนร่วมของผู้ใช้งานทั้งหมด สำหรับผู้ร่วมลงทุนระยะยาว ควรรักษาความรู้ทันสถานการณ์ด้านกฎหมาย เพื่อปฏิบัติตามข้อกำหนด รวมทั้งหลีกเลี่ยงเหตุการณ์ไม่สง่างามที่จะเกิดขึ้นจากเปลี่ยนนโยบาย

ผลกระทบของตลาดผันผวนต่อมูลค่าทรัพย์สิน

ตลาดคริปโตเคอร์เร็นซีเป็นธรรมชาติอยู่แล้วว่ามีความผันผวนสูง ซึ่งคุณลักษณะนี้จะเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับหลายๆ แอปพลิเคชั่น DeFi ที่ราคาสินทรัพย์แกว่งตัวรวดเร็ว อันเนื่องมาจากแรงเศรษฐกิจมหาภาค หรือกลยุทธเก็งกำไร การผันผวนนี้ส่งผลโดยตรงต่อค่าทุนประกันสำหรับสินเชื่อ หรือกลยุทธ Yield Farming; ราคาที่ตกฮวบฉับพลันอาจทำให้ลูกหนี้เข้าสู่สถานะ liquidation หากทุนประกันต่ำกว่าเกณฑ์ ตัวอย่างเช่น ช่วงปี 2022 นักลงทุนหลายรายพบว่าขาดทุนหนัก เพราะราคาของเหรียญลดลงแบบไม่มีใครตั้งตัว เหตุการณ์เหล่านี้เน้นย้ำถึงเหตุผลว่าทำไมกลยุทธบริหารจัดแจงความเสี่ยง รวมถึงตั้งค่าเปอร์เซ็นต์ collateralization ให้เหมาะสม และ diversification จึงเป็นเรื่องสำคัญเมื่อเข้าไปเล่นบนแพลตฟอร์ม decentralized

ข้อวิตกเรื่อง Security Beyond สมาร์ท คอนแทร็กต์

แม้ว่าจะมีคนสนใจแต่เพียงช่องโหว่ของสมาร์ท คอน แทร็กต์เอง แต่ก็ยังมีข้อวิตกว่า ด้าน security โดยรวม เกี่ยวข้องกับระบบจัดเก็บข้อมูลบางประเภท เช่น IPFS (InterPlanetary File System) หรือ Arweave ซึ่งเก็บข้อมูลสำคัญไว้ กระบวนการ decentralization ช่วยเพิ่ม resilience แต่ก็เปิดช่องโจมตีใหม่ๆ เช่น การละเมิดข้อมูล หรือตั้งคำถามเซ็นเซอร์ นอกจากนี้ การโจมตี phishing เพื่อขโมย private keys ยังคงพบเห็นทั่วไป โดยเฉพาะสำหรับผู้ใช้งานมือใหม่ จึงต้องเข้าใจว่า security ไม่ใช่เพียงเทคนิคเท่านั้นแต่รวมถึงพฤติกรรมด้วย

ปัญหา Scalability ส่งผลต่อประสบการณ์ผู้ใช้

ข้อจำกัดด้าน scalability ของ blockchain มักเป็นอุปสรรคใหญ่ต่อ adoption ของบริการ DeFI เนื่องจากทำให้ธุรกรรมช้า ค่า gas สูงช่วงเวลาพี๊กส์ เป็นสิ่งหนึ่งที่ทำให้นักลงทุนรายเล็กๆ เข้าถึงง่ายไม่ได้ง่ายนัก Layer 2 solutions อย่าง Polygon zk-rollups หรือ Optimism พยายามแก้ไขปัญหานี้ด้วยขั้นตอน off-chain ก่อนที่จะ settle บนอุปกรณ์ mainnet ต่อไป แม้ว่ายังค่อยๆ ถูกนำมาใช้แต่ก็ต้องปรับปรุงเพิ่มเติม ข้อจำกัดเหล่านี้ส่งผลต่อ user experience อย่างมาก: ดีเลย์ ทำให้อารมณ์เสีย ในขณะที่ค่าใช้จ่ายสูง ทำให้นักลงทุนรายเล็กลังเล สิ่งเหล่านี้ถ้าไม่ได้รับมือดี อาจหยุดยั้ง adoption ไปจนถึง mainstream ได้เลยทีเดียว

ความเสี่ยง Counterparty ภายใน Protocol แบบ decentralize

Counterparty risk หมายรวมถึง โอกาสที่จะฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดย่อยมิได้ fulfill สัญญา— เป็นเรื่องใหญ่เมื่อไม่มีตัวกลาง ในระบบ traditional finance จะดูเครดิตก่อนปล่อยสินเชื่อ แต่ว่า ใน environment แบบ trustless peer-to-peer risk จะเกิดขึ้นผ่าน failure ของ protocol ยิ่งถ้า protocol ล้ม ระบบทั้ง ecosystem ก็ได้รับ ผลกระทบรุนแรง ตัวอย่างคือ Terra ecosystem ที่เคย collapse แสดงว่า คู่ค้า interconnection สามารถโดนอิทธิพล cascading จาก vulnerability ทาง systemic ได้ วิธีลด counterparty risks คือ ตรวจสอบมาตรวัด stability ของ protocol ให้ละเอียด รวมทั้ง ใช้ insurance products จาก ecosystem ต่าง ๆ เพื่อรองรับ Default ที่ไม่รู้ตัว

Governance Risks จากระดับ Protocol Complexity

หลาย project เดินหน้าพร้อม governance mechanisms ให้ token holders มีสิทธิ์ vote ตัดสินใจสำคัญ ตั้งแต่ parameter ไปจน upgrade ซึ่งส่งผลต่อตัว stability ของ platform อย่างไรก็ตาม กระบวนดังกล่าวก็เต็มไปด้วย risks:

• ไม่มี transparency ใน decision-making
• โจมนิสัยโดย malicious actors
• เกิด decision paralysis จาก governance structures ซับซ้อนเกินไป
  เมื่อระบบเติบโต ยิ่งต้องมั่นใจว่า governance models แข็งแรง ไม่เพียงรักษาหลัก decentralization เท่านั้น แต่ยังรักษาผู้ถือหุ้นทุกฝ่ายไว้ ท่ามกลาง operational complexity ที่เพิ่มสูง