วิธีการประเมินคุณภาพธรรมาภิบาลองค์กรอย่างเป็นระบบและนำไปใช้ในการประเมินมูลค่า

ความเข้าใจเกี่ยวกับธรรมาภิบาลองค์กรและผลกระทบต่อการประเมินมูลค่าบริษัท

ธรรมาภิบาลองค์กรคือกรอบของกฎ ระเบียบ และกระบวนการที่ชี้นำทิศทางของบริษัท ซึ่งเกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ระหว่างผู้บริหาร คณะกรรมการบริษัท ผู้ถือหุ้น และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียอื่น ๆ การมีธรรมาภิบาลที่ดีช่วยให้เกิดความโปร่งใส ความรับผิดชอบ และการตัดสินใจตามจริยธรรม ซึ่งเป็นปัจจัยที่ส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพทางการเงินและชื่อเสียงของบริษัท สำหรับนักลงทุนและนักวิเคราะห์ การประเมินธรรมาภิบาลจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพราะสามารถส่งผลต่อระดับความเสี่ยงและสร้างมูลค่าในระยะยาวได้อย่างมาก

ทำไมการประเมินธรรมาภิบาลถึงสำคัญสำหรับนักลงทุน

นักลงทุนมองหาบริษัทที่มีธรรมาภิบาลแข็งแกร่ง เนื่องจากบริษัทเหล่านี้มักจะมีความสามารถในการรับมือกับภาวะเศรษฐกิจถดถอยได้ดีขึ้น และน้อยกว่าที่จะเผชิญกับข่าวฉาวหรือปัญหาการบริหารจัดการผิดพลาด การทำการประเมินอย่างเป็นระบบช่วยให้เข้าใจถึงความเสี่ยงที่อาจไม่ปรากฏชัดเจนจากงบการเงินเพียงอย่างเดียว นอกจากนี้ หน่วยงานกำกับดูแลยังเน้นมาตรฐานด้านธรรมาภิบาลมากขึ้น การปฏิบัติตามกฎหมายช่วยลดความเสี่ยงด้านกฎหมาย ขณะเดียวกันก็สร้างความเชื่อมั่นให้แก่ผู้ถือหุ้นอีกด้วย

องค์ประกอบสำคัญสำหรับการประเมินคุณภาพธรรมาภิบาลแบบเป็นระบบ

แนวทางครอบคลุมในหลายด้านสำคัญดังนี้:

• โครงสร้างคณะกรรมการ: รูปแบบของกรรมการอิสระเทียบกับผู้บริหาร ส่งผลต่อคุณภาพของกระบวนาการกำกับดูแล คณะกรรมการที่มีสมดุลระหว่างสมาชิกอิสระและฝ่ายบริหาร ช่วยให้สามารถตรวจสอบและท้าทายคำตัดสินของฝ่ายบริหารได้อย่างเป็นกลาง
• ค่าตอบแทนผู้บริหาร: ความโปร่งใสในโครงสร้างค่าตอบแทน ที่สอดคล้องกับผลงานในระยะยาว กระตุ้นให้ผู้นำดำเนินงานด้วยความรับผิดชอบ ลดแนวโน้มเน้นผลตอบแทนระยะสั้น
• กรอบจัดการความเสี่ยง: บริษัทควรมีขั้นตอนอย่างเป็นทางกาารในการตรวจจับภัยคุกคามทั้งด้านเงินทุน ด้านปฏิบัติการณ์ รวมถึงกลยุทธ์เพื่อบรรเทาความเสี่ยงเหล่านั้น
• แนวทางเปิดเผยข้อมูล & ความโปร่งใส: รายงานทางบัญชีแม่นยำ พร้อมข้อมูลเปิดเผยทันเวลา ช่วยสร้างความเชื่อมั่นให้นักลงทุนด้วยข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับกิจกรรมของบริษัท
• สิทธิ์ & การมีส่วนร่วมของผู้ถือหุ้น: กลไกโหวตที่เป็นธรรมหรือเท่าเทียม ทำให้ผู้ถือหุ้นสามารถเข้าร่วมในการตัดสินใจสำคัญ ๆ ได้โดยไม่ถูกเอาเปรียบจากบุคลากรภายใน
• ระบบควบคุมภายใน & การตรวจสอบบัญชี: การตรวจสอบโดยหน่วยงานอิสระช่วยรับรองว่าข้อมูลบัญชีถูกต้อง รวมทั้งลดโอกาสเกิดข้อผิดพลาดหรือทุจริต
• ข้อกำหนดด้านกฎหมาย & จริยธรรม: ปฏิบัติตามกฎหมายพร้อมรักษามาตรฐานจริยธรรมสูง เพื่อสนับสนุนเติบโตอย่างยั่งยืน

นำหลักเกณฑ์ด้านธรรมนูญมาใช้ในโมเดลประมาณค่า (Valuation)

วิธีประเมินคุณภาพธรรมนูญไม่ได้จำกัดอยู่แค่เชิงวิชาการ แต่ยังส่งผลโดยตรงต่อโมเดลประมาณค่า เช่น Discounted Cash Flow (DCF), มาร์เก็ตแพร์ (P/E ratio) หรือศึกษากิจกรรมตลาดเพื่อดูว่าปัจจัยต่าง ๆ ส่งผลต่อตลาดหรือไม่

ในโมเดล DCF คุณภาพธรรมนูญดีขึ้น มักหมายถึงระดับความเสี่ยงต่ำลง ซึ่งจะทำให้ใช้อัตราคิดลด (discount rate) ที่ต่ำลงเมื่อประมาณค่าปัจจุบัน เนื่องจากนักลงทุนเห็นว่าบริษัทที่มีมาตรฐานสูงด้านนี้ปลอดภัยกว่า นอกจากนี้ ธรรมภิบาลเข้มแข็งยังสนับสนุนอัตราการเติบโตสุดท้าย (terminal growth rate) ที่สูงขึ้น เนื่องจากเพิ่มความมั่นใจว่า ผลประกอบการณ์จะดำเนินไปในแนวโน้มดีต่อเนื่อง

เมื่อใช้วิธีเปรียบเทียบตามตลาด เช่น P/E หรือ EV/EBITDA บริษัทที่ได้รับคะแนนสูงเรื่อง governance จะได้รับราคาประมาณค่าที่สูงกว่า เพราะตลาดเห็นว่า เป็นธุรกิจที่เสี่ยงต่ำกว่าเมื่อเวลาผ่านไป ปรับตามความคิดเห็นตลาดว่า บริษัทเหล่านี้ มีแนวโน้มที่จะเติบโตรายได้แบบมั่นคง

ขณะที่ศึกษากิจกรรมเหตุการณ์ (event studies) จะแสดงให้เห็นว่า เมื่อเกิดเหตุการณ์เฉพาะ เช่น แต่งตั้งสมาชิกใหม่บนบอร์ด หรือนโยบายเปิดเผยข้อมูลใหม่ ตลาดตอบรับเชิงบวก ทำให่ราคาหุ้นปรับตัวเพิ่มขึ้น ในขณะที่ข่าวลบร้ายแรงหรือข่าวเสียชื่อเสียง อาจทำให้นักลงทุนวิตก ก่อให้เกิดราคาหุ้นตกลงซึ่งสะท้อนถึงระดับ perceived risk ที่เพิ่มขึ้น

แนวโน้มล่าสุดในการประเมินคุณภาพธรรมนูญองค์กร

1. รายงานเรื่อง ESG & ความยั่งยืน: ตัวชี้วัดสิ่งแวดล้อม สังคม และ ธรรมภิบาล เริ่มกลายเป็นส่วนหนึ่งของรายงานหลัก เพิ่มบทบาทในการตัดสินใจลงทุนทั่วโลก
2. Reforms ทางRegulatory: กฎเกณฑ์ใหม่ เช่น Directive II ของ EU เสริมสิทธิ์ผู้ถือหุ้น พร้อมทั้งข้อกำหนดเปิดเผยข้อมูลเข้มข้นทั่วโลก
3. นวัตกรรมเทคนิค: AI วิเคราะห์ชุดข้อมูลจำนวนมหาศาล ตั้งแต่ข่าวสาร ข่าวบนโซเชียล ไปจนถึง sentiment analysis เพื่อค้นหาเครื่องหมายเตือนก่อนเกิดเหตุฉ้อโกงหรือ misconduct
4. บทบาท ESG ในสายพันธุ์ Investment: นักลงทุนเริ่มใช้ตัวชี้วัด non-financial มากขึ้น โดยเฉพาะคะแนน ESG ซึ่งสะท้อนมาตรฐาน governance ดีเยี่ยม ดึงดูดทุนเข้าสู่บริษัทเหล่านี้มากขึ้น

ข้อควรกังวลเมื่อรวม Governance เข้ากับ valuation models

แม้ว่าการนำเสนอข้อมูลเรื่อง governance จะช่วยปรับปรุง accuracy ของ valuation แต่ก็ยังพบอุปสรรคบางอย่าง:

• ความ subjectivity สูง เนื่องจากแต่ละคนอาจตีแตกต่างกันไปตามน้ำหนักหัวข้อ

• โฟกัสหนักเกินบาง metric อาจบดบังพื้นฐานอื่น ๆ เช่น ศักย์การแข่งขัน นวัตกรรม ฯลฯ

• ไม่มีมาตรฐานกลาง ทำให้ง่ายต่อเปรียบเทียบไม่ได้ง่าย ระดับ "good" governance ต่างกันไปตามแต่ละอุตสาหกรรม หรือภูมิภาค

• กฎเกณฑ์รัฐฯ อาจเพิ่มต้นทุน แต่ไม่ได้แปลว่าจะทำให้องค์กรนั้นๆ มี oversight ดีจริง หากไม่มี implementation ที่เหมาะสม

แนะแนวนำหลักปฏิบัติยอดนิยมสำหรับรวม Governance เข้าสู่กระบวนคิด valuation อย่างไร?

1. ใช้หลายแหล่งข้อมูล ทั้งรายงานปี งบดุล proxy statement คะแนน ESG จาก third-party เพื่อรวมหัวข้อครบถ้วน
2. ใช้เกณฑ์เดียวกันแต่ปรับแต่งตามแต่ละ industry แต่ต้องพร้อมปรับเปลี่ยนตามสถานการณ์เฉพาะกิจ
3. ผสมผสานตัวเลข Quantitative อย่าง สัดส่วน independence ของ board กับ Qualitative อย่าง credibility ของ management
4. ติดตามข่าวสาร regulatory ใหม่ๆ เพราะมันสามารถเปลี่ยนอัตรา risk profile ได้ทันที

บทส่งท้าย: สร้าง trust ผ่าน assessment ธรรมภิบาลองค์กรแบบครบวงจรมั่นใจที่สุด

กระบวนการ systematic evaluation เรื่อง governance ช่วยเพิ่ม transparency ให้รู้จัก “true worth” ของบริษัท อีกทั้งยังช่วยให้นักลงทุนจัดแจง risk ได้ดีขึ้น ท่ามกลาง landscape ใหม่ๆ จาก technological innovations กับ stakeholder demands เรื่อง sustainability and accountability ด้วย เมื่อผสมผสาน assessment เหล่านี้เข้าไว้ใน valuation อย่างเหมาะสม พร้อมรู้จัก limit ของมัน นักลงทุนจะสามารถเลือกซื้อขายด้วย confidence มากขึ้น สอดคล้องเป้าหมาย long-term value creation